Gümrük Planının Ardındaki Stratejik Hesaplamalar

Son zamanlarda, dünya piyasalarında dalgalanmalara neden olan "eşit tarife" planı geniş bir ilgi uyandırdı. Bu planın uygulanma şekli oldukça tartışmalı ve arkasındaki mantık ile amaçları da birçok tahmine yol açtı.

Bu planın hesaplama yöntemi basit görünmektedir: Ana ticaret ortaklarının geçen yıl ABD'nin fiili ticaret fazlasını, toplam mal ihracatına bölüp, ardından ikiye böleriz ve "eşit" gümrük vergisi oranını elde ederiz. Ancak, bu basit görünüşlü hesaplama yönteminin arkasında daha derin stratejik düşünceler gizli olabilir.

Şu anda, piyasa bu gümrük tarifesi planına dair farklı görüşlere sahip. Bir görüş, bunun uzun vadeli bir ulusal politika olduğunu ve küresel ticaret düzenini değiştirmeyi amaçladığını, bunun Amerika'nın izolasyonculuğa yönelmesine ve küresel ekonomi üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratabileceğini düşünüyor. Diğer bir görüş ise bunu bir müzakere stratejisi olarak görerek, ticaret ortakları ve büyük işletmelerle olan mücadelesinde daha fazla fayda elde etme amacı taşıdığını savunuyor.

Planın sunucuları, kampanya ve iktidar süreçlerinde gümrük politikasının önemini defalarca vurgulayıp, bunu imalatın geri dönüşünü teşvik etmenin bir aracı olarak tanımlamış ve belirli seçmen gruplarına yönelik bir siyasi taahhüt olarak kullanmış olmalarına rağmen, bazı görüşler gümrüklerin yalnızca bir müzakere kozu olabileceğini ve nihai hedefinin şunları içerebileceğini öne sürüyor:

1. Yurt dışı siparişlerini artırmak, diğer ülkeleri daha fazla Amerikan malı satın almaya teşvik etmek.
2. Daha fazla yerel istihdam fırsatı yaratmak ve büyük şirketleri ABD'de yatırım yapmaya ve fabrika açmaya teşvik etmek.
3. Rakipleri makul bir şekilde kuşatmak, bazı ülkeleri birliğe katılmaya zorlamak ve belirli ülkeleri daha fazla kuşatmak.

Ayrıca, gümrük politikalarının neden olduğu piyasa dalgalanmaları, para politikası üzerinde dolaylı etkilere yol açabilir ve karar alıcılar üzerinde baskı oluşturabilir.

Ancak, gümrük vergilerini uzun vadeli bir ulusal politika olarak uygulama olasılığı düşük. Gelecek yıl yapılacak ara seçimleri göz önünde bulundurulduğunda, uzun vadeli yüksek gümrük vergileri nedeniyle meydana gelebilecek ekonomik durgunluk, borsa düşüşü ve artan enflasyon, iktidar partisinin Kongre'deki koltuklarını etkileyebilir ve bu da önümüzdeki iki yıl içindeki yönetim yeteneklerini zayıflatabilir.

Dikkat çekici olan, gümrük planının açıklanmasından bir haftadan kısa bir süre sonra, birden fazla ülkeyle temas ve müzakerelerin başlamasıyla birlikte, ilgili tarafların gümrük konusundaki tutumlarının yumuşadığıdır. ABD Ulusal Ekonomi Konseyi Başkanı, 50'den fazla ülkenin ticaret müzakerelerine başladığını belirtti. ABD ticaret danışmanı da, ABD'nin gümrük ve tarife dışı engelleri azaltmayı hedeflediğini vurguladı.

Buna rağmen, müzakereler sırasında beklenmedik durumlar ortaya çıkabilir. Örneğin, başlıca ticaret ortaklarıyla (örneğin, AB ve Çin) müzakereler sorunsuz geçmeyebilir ve hatta kısa vadede çatışmaların tırmanmasına yol açabilir. Ancak, çoğu ülkenin ABD ile aktif bir şekilde müzakere yapma olasılığı göz önüne alındığında, genel durumun kötüleşme olasılığı düşük.

Politikacılar için, önümüzdeki yılki ara seçimlerden önce daha fazla "başarı" elde etmek hala temel bir görevdir. Yüksek enflasyon oranı ve borsa dalgalanmaları, görev süresinin ikinci yarısındaki politikalarını etkileyebilir. Bu nedenle, müzakereleri mümkün olan en kısa sürede tamamlamak daha avantajlı olacaktır.

Bilinmezliğin yaratıcısı olarak, politika yapıcılar da gelecek yılki ara seçimlerden önce belirsizliği ortadan kaldırmayı umuyorlar, böylece kendi siyasi çıkarlarını güvence altına alabiliyorlar.