Ngành Web3 đang tiến tới "Sự tuân thủ kỷ nguyên mới", liệu "Mass Adoption" mà chúng ta theo đuổi có đi sai hướng không?

Gần đây, những thách thức mà Ethereum và toàn bộ ngành Web3 đang phải đối mặt đã trở thành chủ đề hot. Với tư cách là một người quan sát lâu dài về sự phát triển của ngành, tôi muốn chia sẻ một số quan điểm từ một góc nhìn khác, hy vọng có thể cung cấp cho mọi người một số hướng suy nghĩ mới.

Trong năm qua, tôi đã có cơ hội tham gia vào các dự án token hóa và thanh toán xuyên biên giới hợp tác với các ngân hàng trung ương của nhiều quốc gia. Kinh nghiệm này đã cho phép tôi đồng thời chú ý đến sự phát triển của lĩnh vực Web3 và hệ thống tài chính truyền thống, hình thành một khung nhận thức toàn diện hơn.

Trong thế giới Web3, chúng ta thấy ngày càng nhiều cơ sở hạ tầng công nghệ và khái niệm mới xuất hiện, nhưng hầu hết các dự án sau khi huy động vốn ban đầu đã mất đi sức sống. Trong khi đó, thái độ của các thế lực tài chính truyền thống và chính phủ các quốc gia đối với công nghệ Web3 đang có những chuyển biến đáng kể. Họ không chỉ coi blockchain và việc token hóa là cơ hội nâng cấp quan trọng cho hệ thống tài chính hiện tại, mà còn đang tích cực khám phá con đường chuyển đổi.

Năm 2024, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) chính thức đưa ra khái niệm "Finternet" (Internet tài chính), định vị token hóa và công nghệ blockchain là mô hình thế hệ tiếp theo của hệ thống tiền tệ tài chính của nhân loại. Hành động này đã gây ra một phản ứng lớn trong giới tài chính truyền thống, thúc đẩy các tổ chức tài chính lớn và ngân hàng trung ương trên toàn cầu tăng tốc khám phá trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng token hóa, số hóa tài sản và ứng dụng thanh toán.

Ngân hàng Thanh toán Quốc tế cũng đã khởi động dự án hợp tác công tư lớn nhất trong lịch sử blockchain mang tên Project Agora, quy tụ bảy ngân hàng trung ương lớn và hơn 40 gã khổng lồ tài chính toàn cầu. Mục tiêu của nó là sử dụng công nghệ blockchain và hợp đồng thông minh để xây dựng một hệ thống sổ cái thống nhất toàn cầu, tối ưu hóa hệ thống tiền tệ tài chính hiện có.

Ngược lại với ngành Web3, mặc dù thường xuyên hô hào khẩu hiệu "Mass Adoption", thực tế lại chú trọng nhiều hơn vào việc thổi phồng các khái niệm ngắn hạn. Sự tương phản rõ rệt này khiến người ta không khỏi suy nghĩ: khi các tổ chức tài chính truyền thống đang thực sự thúc đẩy việc ứng dụng quy mô công nghệ blockchain, liệu ngành Web3 có nên xem xét lại hướng phát triển của chính mình?

Nhìn lại những năm qua trong lĩnh vực Web3, những "dự án hot" được gọi là phần lớn thực chất chỉ là những trò chơi đầu cơ được đóng gói đẹp mắt, chứ không phải là những ứng dụng giải quyết nhu cầu thực tế của người dùng. Sự "Chấp nhận đại chúng" này, được định hướng theo đầu cơ, thực ra chỉ là một trò chơi không có tổng số, nơi tài sản tập trung vào tay một số ít người, và tính không bền vững của nó là rõ ràng.

Càng đáng lo ngại hơn, toàn bộ ngành công nghiệp dường như đã trở thành nơi ẩn náu của hacker, lừa đảo và gian lận. Theo báo cáo của FBI, chỉ riêng trong năm 2023, người dân Mỹ đã chịu thiệt hại hơn 5,6 tỷ đô la Mỹ do lừa đảo trong lĩnh vực tiền điện tử. Môi trường khắc nghiệt này buộc chúng ta phải suy nghĩ lại: Liệu chúng ta có đang theo đuổi một hướng "Mass Adoption" sai lầm?

Cần phải làm rõ rằng, Web3 không nên cũng như không thể chỉ dừng lại ở việc trở thành một sòng bạc lớn toàn cầu. Nó cần phát triển ra những kịch bản ứng dụng thực sự có tính bền vững và giá trị thực tế. Thanh toán và tài chính chắc chắn là những lĩnh vực ứng dụng có tiềm năng hiện thực hóa nhất của công nghệ Web3.

Đối với Ethereum hoặc toàn bộ ngành công nghiệp, vấn đề cốt lõi có thể không nằm ở việc hướng công nghệ có đúng hay không, mà nằm ở việc chúng ta có thực sự hiểu được ứng dụng nào là có giá trị hay không. Nếu tiếp tục quá chú trọng vào đổi mới công nghệ mà bỏ qua nhu cầu của thị trường, chúng ta có thể đối mặt với rủi ro bị hệ thống tài chính truyền thống vượt qua.

Trong bối cảnh hiện tại, thời điểm chuyển đổi then chốt để các ứng dụng Web3 hướng tới việc áp dụng quy mô lớn đã đến. Sự tuân thủ quy định vừa là thách thức lớn nhất, vừa là cơ hội tiềm năng nhất. Ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy ngành Web3 đang dần thoát khỏi "thời kỳ hoang dã" để bước vào "kỷ nguyên tuân thủ mới".

Sự chuyển biến này thể hiện ở nhiều khía cạnh: khung quy định ngày càng hoàn thiện, các tổ chức tài chính truyền thống tham gia một cách quy chuẩn, nâng cấp cơ sở hạ tầng theo sự tuân thủ, cũng như sự chuyển mình theo sự tuân thủ của các dự án Web3. Trong bối cảnh này, chúng ta thấy nhiều tổ chức tài chính truyền thống tiến vào lĩnh vực Web3, những ứng dụng Web3 thế hệ mới với sự tuân thủ nhanh chóng nổi lên, toàn ngành dần dần thiết lập trật tự dưới áp lực quy định.

Không còn nghi ngờ gì nữa, chiến trường chính trong tương lai của công nghệ blockchain sẽ tập trung vào đổi mới hệ thống thanh toán, chứng khoán hóa tài sản thực (RWA), khái niệm PayFi, cũng như sự hòa nhập sâu sắc giữa DeFi và tài chính truyền thống. Để đạt được những đột phá trong các lĩnh vực này, ngành công nghiệp phải đối mặt trực tiếp với sự tương tác với các cơ quan quản lý và các tổ chức tài chính truyền thống.

Do đó, chúng ta cần suy nghĩ nghiêm túc: là lựa chọn ôm lấy sự tuân thủ, tìm kiếm con đường cộng sinh với hệ thống tài chính hiện tại, hay là giữ vững quan điểm "phi tập trung", tiếp tục lang thang trong vùng xám của sự quản lý? Là theo đuổi một sự chấp nhận đại chúng theo kiểu "sòng bạc" thuần túy, hay là nỗ lực tạo ra giá trị thực và bền vững?

Hiện tại, hệ sinh thái Ethereum đang đối mặt với sự mất cân bằng cấu trúc giữa hạ tầng liên tục được tích lũy và hệ sinh thái ứng dụng tương đối chậm chạp. Cách nào để duy trì đổi mới công nghệ mà không mất đi sức cạnh tranh trên thị trường, đây là thách thức then chốt mà Ethereum phải đối mặt khi tìm kiếm sự đột phá.

Các quan điểm trên chỉ đại diện cho góc nhìn cá nhân, hy vọng có thể kích thích nhiều suy nghĩ và thảo luận xây dựng hơn trong ngành. Là những người tham gia trong ngành, chúng ta đều nên đóng góp một phần sức lực để thúc đẩy Web3 phát triển theo hướng lành mạnh và có giá trị hơn.